BAKANLIK HAREKETE GEÇTİ: AYAKKABI, OYUNCAK VE ÇANTA ÜLKEYE GİREMEYECEK

Ticaret Bakanlığı, son dönemde yapılan kapsamlı denetimler ve laboratuvar testlerinde yüksek risk taşıdığı belirlenen ürün gruplarının ülkeye girişine önemli kısıtlamalar getirdiğini duyurdu. Buna göre özellikle ayakkabı, oyuncak ve saraciye (gerçek ya da suni deriden yapılmış çanta ve bavul gibi) ürünlerin posta ya da hızlı kargo yoluyla “basitleştirilmiş gümrük beyannamesi” kapsamında ülkeye getirilmesi artık yasaklandı.

Neden böyle bir karar alındı?

Bakanlık yetkililerinin yaptığı açıklamalara göre:

• E-ticaret platformları üzerinden satışa sunulan 182 farklı ürün üzerinde yapılan inceleme ve analizlerde 148 ürünün güvenlik kriterlerini karşılamadığı belirlendi. Bu oran yaklaşık yüzde 81’e denk geliyor.

• Özellikle ayakkabı, oyuncak ve saraciye ürünlerinde yapılan analizlerde; fitalat, kurşun, kadmiyum ve PAHs (poliaromatik hidrokarbonlar) gibi toksik ya da zararlı kimyasallar yasal sınırların çok üzerinde bulundu.

• İnsan ve kamu sağlığının korunması, tüketicilerin güvenli ürünlere erişiminin sağlanması hedefiyle söz konusu düzenleme yürürlüğe kondu.

Düzenlemenin kapsamı ve uygulama…

• İlgili düzenleme, 20 Ekim 2025 tarihli ve “2025/11 sayılı” genelge ile yürürlüğe girdi.

• Bu çerçevede yüksek riskli bulunan ayakkabı, oyuncak ve saraciye ürünleri posta veya hızlı kargo yoluyla ülkeye getirilirken basitleştirilmiş gümrük beyannamesi kapsamında işlem göremeyecek; yani standart kargo/gümrük usulleri dışında kolaylaştırılmış yüklemeler yapılamayacak.

• Böylece bu tür ürünlerin piyasaya giriş hızının düşürülmesi, denetimlerin artırılması hedefleniyor.

• Bakanlık aynı zamanda tüketiciye ulaşan ürünlerin güvenlik seviyesinin yükseltilmesi için piyasa gözetimi ve denetim faaliyetlerine de ağırlık vereceğini açıkladı.

Tüketici ve sektör açısından ne anlam taşıyor?

• Tüketici açısından bakıldığında bu karar; özellikle online satış kanallarından sıkça sipariş edilen ayakkabı ve oyuncak gibi ürünlerde güvenlik riski taşıyan maddelere karşı bir koruma mekanizması olarak değerlendirilebilir.

• Ancak sektör açısından bu kısıtlama, ithalatçı firmalar, kargo/gümrük lojistiği hizmeti veren şirketler ve e-ticaret platformları için ek yükümlülükler ve süreç uzamaları anlamına geliyor.

• Ayrıca yurtdışından gelen “hızlı kargo” veya “posta ile getirme” yöntemine dayalı modellerin bu ürün gruplarında sınırlandırılması, tüketici davranışlarını da etkileyebilir – fiyatlar yükselme ya da teslim süreleri uzama ihtimali taşıyor.

Göz önünde tutulması gerekenler

• Bu karar yalnızca üç ürün grubuyla sınırlı değil; benzer risk taşıdığı tespit edilen başka ürün grupları için de ileride ilave düzenlemeler gelebilir.

• Tüketicilerin ürün satın alırken “uygunluk belgesi” ya da “uygunluk testi” gibi bilgilere dikkat etmesi, e-ticaret platformlarında satıcı güvenilirliği ve ürün sertifikaları konusunda bilinçlenmesi önem taşıyor.

• E-ticaret siteleri ve ithalatçılar için bu tip düzenlemelere uyum süreci olacak; bu süreci doğru yönetemeyenler için cezai yaptırımlar veya ürün geri çekme işlemleri gündeme gelebilir.

Bu düzenleme, kamu sağlığı ve tüketici hakları açısından önemli bir adım olarak görülüyor. Ancak uygulamadaki detaylar, sektörün adaptasyon süreci ve tüketicinin davranış değişiklikleri – özellikle online alışverişte – izlenmesi gereken unsurlar arasında yer alıyor.