Büyük merkez bankaları son bir yıldaki toplantılarının yüzde 86’sında faiz artışına gitti

SEVGİ CEREN GÖKKOYUN/NURAN ERKUL - ABD, Avrupa, Kanada ve Avustralya'nın da aralarında bulunduğu 10 büyük merkez bankası, son bir yıldaki toplantılarının yüzde 86'sında yüksek kalmaya devam eden enflasyona karşı faiz artırdı.

Enflasyonun merkez bankalarının hedeflerinin üzerinde ve ısrarcı kalmaya devam etmesi, art arda faiz artış kararlarını getiriyor.

Merkez bankaları, enflasyon hedefine ulaşana kadar sıkılaştırma adımlarının süreceğinin sinyalini veriyor.

Para politikasında sıkılaşmaya giden merkez bankaları arasına Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası da (TCMB) katıldı. TCMB, enflasyon görünümünde belirgin iyileşme sağlanana kadar parasal sıkılaştırma döngüsünün süreceğine işaret etti.

TCMB, geçen ayki toplantısında, politika faizini 650 baz puan yükselterek parasal sıkılaştırma döngüsünü başlattı ve bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını yüzde 8,5'ten yüzde 15'e çıkardı.

Küresel ekonomi üzerinde baskı unsuru olmaya devam eden yüksek enflasyon karşısında aralarında ABD, Avrupa, Kanada ve Avustralya'nın da bulunduğu 10 büyük merkez bankası, son bir yıldaki 77 toplantısının 66'sında politika faizini yükseltti, 11 toplantıda ise sabit tuttu.

ABD

ABD Merkez Bankası (Fed), geçen yıl mart ayında başladığı sıkılaştırma adımlarına bu yıl da devam etti. Temmuz 2022'den bu yana gerçekleştirdiği 8 toplantısının 7'sinde faiz artıran Fed, haziran toplantısında ise gelecek verileri ve bunların para politikası üzerindeki etkilerini değerlendirmek için politika faizini yüzde 5-5,25 aralığında sabit bıraktı.

Öte yandan, Fed Başkanı Jerome Powell, para politikasına yönelik konuşmalarında, enflasyonu zamanla yüzde 2 hedefine düşürmek için bu yıl bazı ek faiz artışları yapılabileceğinin sinyalini verdi.

Avrupa Merkez Bankası

Avrupa Merkez Bankası (ECB), son bir yılda aldığı 8. faiz artırımı kararıyla Avro Bölgesi'nde mayısta yüzde 6,1 olan enflasyonun daha da artmasına tepki verirken, gelecekte daha fazla politika sıkılaştırmasının olabileceğine işaret etti.

Hazirandaki son toplantısında politika faizini 25 baz puan yükselten ECB, mevduat faizini yüzde 3,50'ye, refinansman faizini yüzde 4'e ve marjinal fonlama faizini de yüzde 4,25'e çıkardı. Böylece ECB, geçen yıl temmuzdan bu yana yaptığı toplantıların tamamında politika faizini artırmış oldu.

İngiltere

İngiltere Merkez Bankası (BoE), geçen ay gerçekleştirdiği toplantısında, politika faizini 50 baz puan artırarak yüzde 4,50'den yüzde 5'e yükseltirken, Aralık 2021'den itibaren uyguladığı sıkılaşma adımlarına devam etti.

Son bir yılda da 8 toplantısının tümünde faiz artıran BoE, enflasyonist baskıların ısrarcı kalmaya devam etmesi durumunda para politikasında daha fazla sıkılaşma gerekeceğini belirtti.

Kanada

Kanada Merkez Bankası, haziran ayındaki toplantısında, politika faizini 25 baz puan artırarak son 22 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 4,75'e çıkardı.

Banka, böylelikle geçen yıl temmuzdan bu yana gerçekleştirdiği 8 toplantının 6'sında politika faizini yükseltmiş oldu.

İsviçre

İsviçre Merkez Bankası (SNB), Eylül 2022'deki toplantısında politika faizini 75 baz puan artırarak yüzde 0,50'ye çıkarırken, 8 yıldır süren negatif faiz dönemine son vermişti.

Geçen ay da enflasyonist baskının yeniden arttığını vurgulayarak politika faizini 25 baz puan artışla yüzde 1,75'e çıkaran SNB, son bir yılda gerçekleştirdiği 4 toplantıda da politika faizini yükseltmiş oldu.

Norveç

Norveç Merkez Bankası, geçen yıl temmuzdan beri politika faizi oranında 7 kez artışa giderken, faizi bir kez sabit tuttu.

Banka, geçen yıl temmuzda yüzde 1,25 seviyesinde bulunan politika faiz oranını, geçen ayki son toplantısında da 50 baz puan artırarak yüzde 3,75 seviyesine çıkardı.

Hindistan

Hindistan Merkez Bankası (RBI), son bir yılda düzenlediği 6 toplantının 4'ünde faiz oranlarını yükseltirken, bu yıl nisan ve haziran aylarındaki son iki toplantısında politika faizini yüzde 6,50'de sabit bıraktı.

RBI, geçen yıl ağustos, eylül ve aralık ayları ile bu yılın şubat ayında gerçekleştirdiği toplantılarda politika faizinde artış kararı verdi.

Avustralya

Avustralya Merkez Bankası (RBA), geçen ayki toplantısında politika faizini 25 baz puan artırarak yüzde 4,10'a yükseltmesinin ardından bu ayki toplantısında faizi sabit bıraktı.

Böylelikle geçen yıl temmuzdan beri 12 toplantı gerçekleştiren RBA, bunların 10'unda politika faizini yükseltti.

Yeni Zelanda

Yeni Zelanda Merkez Bankası (RBNZ) son bir yıldaki 7 toplantısının tamamında faiz artışına gitti.

RBNZ, mayıstaki son toplantısında, politika faizini 25 baz puan artırarak yüzde 5,50 seviyesine çıkarmıştı. Banka, politika metninde faiz artışlarının sonuna gelindiği mesajını vermişti.

Güney Kore

Güney Kore Merkez Bankası, geçen yıl temmuzdan itibaren düzenlediği 8 toplantının 5'inde faizi artırdı.

Banka, son olarak Ocak 2023'teki toplantısında, faizi 25 baz puan artırarak yüzde 3,50'ye çıkarmasının ardından şubat, nisan ve mayıstaki toplantılarında faiz oranını sabit tuttu.

Çin ve Japonya

Çin ve Japonya merkez bankaları ise para politikasında diğer büyük bankalardan ayrışıyor.

Çin Merkez Bankası, son bir yılda politika faizinde iki kez indirime giderken, Japonya eksi yüzde 0,10 ile ultra gevşek para politikasını sürdürüyor.