ABD’de “Black Friday (Kara Cuma)” olarak ortaya çıkan ve sonrasında tüm dünyaya yayılan kasım ayındaki alışveriş festivalleri ve kampanyaları Türkiye’de de yoğun bir şekilde uygulanıyor.

Kasım ayının ilk günleriyle birlikte harekete geçen markalar, tüketicileri cezbetmek için sürpriz indirimler, ikincisi bedava, kısa süreli yüksek indirim oranları gibi kampanyalar düzenliyor. Bu kampanyalara efsane kasım, alışveriş festivali, muhteşem cuma, indirim festivali gibi isimler veriliyor.

Türkiye’de son yıllarda alışkanlık haline gelen kasım ayı alışverişleri sadece tüketicileri değil dolandırıcıları da cezbediyor. Bu kimseler, özellikle e-ticaret alışverişlerinde vatandaşları ağlarına düşürmeyi, kimlik ve banka bilgilerini ele geçirmeyi, kendi hesaplarına para göndertmeyi hedefliyor.

Bilişim uzmanları ve tüketici dernekleri, tüketicileri, online alışveriş yaparken dikkatli olmaları ve mağduriyet yaşamamaları konusunda uyarıyor.

Sosyal medyadan yapılan alışverişlere dikkat

Tüketiciler Derneği (TÜDER) Genel Başkanı Levent Küçük, kasımda dünya genelinde büyük alışveriş kampanyalarının düzenlendiğini, online alışverişlerin katlandığını belirterek, dolandırıcıların ise bu dönemi fırsat bildiğini söyledi.

“Güvenli alışverişin ilk adımlarından birisi bilinen ve güvenilen internet sitelerinden alışveriş yapılmasıdır.” diyen Küçük, son yıllarda artan sosyal medya üzerinden yapılan alışverişlerin çok tehlikeli olduğunu vurguladı.

Küçük, bu gibi kampanya ve festival dönemlerinde kötü niyetli kişilerin ve firmaların tüketicileri mağdur edebildiğini belirterek şu uyarılarda bulundu:

“Güvenilir siteler çok önemli. Sosyal medya alışverişlerini biz saatli bomba diye tarif ediyoruz. Burada tanıtımı yapılan ürünler çoğu zaman o kimselerin ellerinde bile olmuyor. Bilinen markaların tanıtımı yapılırken de piyasa değerinin çok altında fiyat talep ediliyor. Zaman zaman bazı ünlü isimlerin de kullanıldığı reklam kampanyalarıyla tüketiciler cazip fiyatlarla alışverişe yönlendiriliyor. Sosyal medyada en önemli konulardan birisi kurumsallık. alışveriş yaparken firmanın kurumsallığından emin olunmalı.”

“Hiçbir gerekçe göstermeden 14 gün içinde cayma hakkı var”

Levent Küçük, dolandırıcıların zaman zaman bilinen önemli alışveriş sitelerini kopyalayıp sahtesini yapabildiğine değinerek, bu yolla banka ve kredi kartı bilgilerinin ve şifrelerin ele geçirilmeye çalışıldığını söyledi.

İnternet alışverişlerinde kontrollü teslimat yönteminin kullanılması gerektiğini dile getiren Küçük, gerekirse kapıda ödeme seçeneğinin tercih edilmesi gerektiğini bildirdi.

Küçük, “Ayrıca, tüketicilerimizin, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun hükümleri gereğince hiçbir gerekçe göstermeden 14 gün içerisinde cayma hakkı var. Bir olumsuzluk yaşandığında ürünü iade edebilir.” dedi.

Tüketicileri lüks ve pahalı hediyelerden mümkün olduğunca kaçınmaları konusunda uyaran Küçük, yapılan alışverişleri fiş ve faturaların saklanması, olumsuzluk yaşanması halinde tüketici hakem heyetlerine gidilmesi gerektiğini, bu heyetlerin kararları sayesinde tüketicilerin mağduriyetinin giderildiğini anlattı.

“Şikayet sitelerinden ve bloglardan yorumlara bakılmalı”

Bilişim Teknolojileri ve Siber Güvenlik Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Sultan Selim Yüksel ise salgınla birlikte artan e-ticaretin sadece şirketleri değil dolandırıcıları da cezbettiğini söyledi.

Online alışverişlerle birlikte siber saldırgan ve dolandırıcıların sayısında da artış yaşandığını dile getiren Yüksel, fırsatçıların sürekli yeni yöntemler geliştirdiğini anlattı.

Yüksel, kasım ayında düzenlenen indirim kampanyaların tüketicileri harekete geçirdiğini, birçok vatandaşın bu ayı beklediğini kaydederek, şu açıklamalarda bulundu:

“Aslında bu kampanyalar arasında gerçeği hiç yansıtmayan ve fırsatçıların ağına düşebileceğimiz duyurular da bulunuyor. Özellikle sosyal medya üzerinden yayılan bu duyurulara dikkat etmek gerekiyor. Girilen sitenin gerçek bir işletme olup olmadığını Ticaret Bakanlığı’nın Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi’ne (ETBİS) bakarak doğrulayabiliriz. Girdiğimiz siteyle ilgili arama motorlarından birçok bilgi çıkmalı. Ayrıca şikayet sitelerinden ve bloglardan yorumları okumak ürün veya e-ticaret sitesi hakkında bilgi verecektir.”

“İnternet adresinde ‘https’ kısmına dikkat”

Yavuz Sultan Selim Yüksel, internet sitesinin güvenlik sertifikasının olup olmadığına dikkat edilmesi ve adresin başında yer alan “https” kısmının mutlaka bulunması gerektiğini belirterek, şu uyarılarda bulundu:

“Bazı internet adreslerinde sadece ‘http’ var. Bu güvenli olmayan bir site anlamına gelir. Https sertifikası aslında uçtan uca bir bağlantı protokolü. Bir alışveriş sitesine girdiğinizde ve ödeme kısmına geldiğinizde internet adresinin https formuna geçer. o girdiğiniz bilgiler sadece banka tarafından açılabilir. Buna güvenlik sertifikası deniliyor. Bu olmaması halinde kart bilgileriniz kopyalanıp dolandırıcılara gönderilebilir. Ayrıca aldığımız ürünün belirtilen tarihlerde gelmemesi halinde hızlıca banka hareketlerine bakıp bilgilerin hangi firma tarafından alındığı görülebilir ve harekete geçilebilir.”